W dniu 17 czerwca b.r. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy zmieniającej przepisy dotyczące podatku od nieruchomości (PON). Projekt ma na celu przede wszystkim dostosowanie polskich przepisów o podatku od nieruchomości do ubiegłorocznych wyroków Trybunału Konstytucyjnego (sygn. SK 14/21 i SK 23/19) kwestionujących konstytucyjność dotychczasowych regulacji i uchylających je ze skutkiem od początku 2025 r. Jednakże, proponowane zmiany mogą również istotnie wpłynąć na ciężar opodatkowania PON po stronie podmiotów z wielu różnych branż.

Obecnie projekt znajduje się w fazie konsultacji publicznych, które potrwają do dnia 8 lipca br. (włącznie), zatem brzmienie przepisów zawarte w analizowanym projekcie może jeszcze ulec zmianie.

Najważniejsze zmiany dotyczą:

1) wprowadzenia nowej definicji budowli, zgodnie z którą budowlami są:

1. obiekty wymienione w (nowym) załączniku nr 4 do ustawy, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową,
2. części budowlane urządzeń niestanowiących części budowli, o których mowa w lit. a,
3. części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych,
4. fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń,
5. przyłącza do obiektu budowlanego 

    – wykonane z użyciem wyrobów budowlanych.

Warto wskazać, że – przykładowo – cytowana definicja nie wskazuje na części budowlane elektrowni fotowoltaicznych.

2) wskazania katalogu budowli opodatkowanych PON w załączniku do ustawy. W załączniku jako budowle zostały wymienione m.in.: zbiorniki w postaci silosów, a także inne zbiorniki przeznaczone do magazynowania materiałów sypkich, ciekłych czy gazowych, obiekty kontenerowe trwale związane z gruntem, wodociągi, gazociągi, ciepłociągi oraz rurociągi, sieci elektroenergetyczne, sieci uzbrojenia terenu, linie i trakcje elektroenergetyczne, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia techniczne, linie kablowe umieszczone bezpośrednio w ziemi lub nadziemne, czy kanalizacja kablowa i kanały technologiczne, z wyłączeniem zainstalowanych w nich kabli oraz inne kanały, których charakterystycznym parametrem jest długość.

3) powrotu do koncepcji „całości techniczno-użytkowej”. Jak wynika z ww. definicji budowli, opodatkowaniu PON mają podlegać również instalacje i urządzenia stanowiące z budowlami wymienionymi w nowym załączniku do ustawy całość techniczno-użytkową. Projekt definiuje całość techniczno-użytkową jako „zespół elementów, które są niezbędne do realizacji określonego celu gospodarczego, powiązanych ze sobą w taki sposób, że żaden z nich nie może zrealizować tego celu samodzielnie, a brak któregokolwiek z tych elementów uniemożliwia jego realizację”. W uzasadnieniu do projektu w tym kontekście wprost wskazuje się na „transformatory, urządzenia rozdzielcze oraz baterie akumulatorów, które mogą stanowić całość techniczno-użytkową wraz z siecią elektroenergetyczną realizującą określony cel, jakim jest m.in. przesył energii”.

4) wprowadzenia definicji „trwałego związania z gruntem” czyli takiego związania obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym, mogącym go zniszczyć, spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się na inne miejsce.

5) zmiany definicji budynku jako: „obiektu, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, wykonanego z użyciem wyrobów budowlanych, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach, również w przypadku, gdy jest on częścią obiektu wymienionego w poz. 1–6 załącznika nr 4 do ustawy”.

6) opodatkowania obniżoną stawką PON przeznaczoną dla nieruchomości mieszkalnych garaży wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych.

W naszej ocenie, zaproponowane zmiany – wbrew wcześniejszym zapowiedziom przedstawicieli Ministerstwa Finansów, powtórzonym zresztą w uzasadnieniu do projektu ustawy – nie spowodują utrzymania statusu quo. Wręcz przeciwnie, planowana nowelizacja przepisów PON, o ile zostanie przyjęta w tym kształcie, może doprowadzić do istotnego wzrostu obciążeń po stronie niektórych przedsiębiorców, w tym z branży energetycznej, zarówno konwencjonalnej, jak i odnawialnej. Co więcej, jakkolwiek Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przepisy PON są niejasne i budzą szereg wątpliwości (jednoznacznie i niejednokrotnie wskazując na pilną potrzebę uproszczenia zasad opodatkowania PON), to proponowana obecnie nowelizacja nie eliminuje tych niejasności lub wątpliwości, lecz dodatkowo je mnoży. Stąd, jeśli proponowane zmiany wejdą w życie w obecnym brzmieniu, należy spodziewać się kolejnych sporów z organami podatkowymi w tym zakresie.

Co do zasady, zmienione przepisy powinny wejść w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. – będziemy stale monitorować przebieg prac w tym zakresie, w tym przedkładając propozycje zmian przeciwdziałających wzrostowi ryzyka podatkowego i opodatkowania dla przedsiębiorców.

Biorąc pod uwagę potencjalny harmonogram prac nad projektem (w tym na etapie parlamentarnym), ich ostateczny kształt powinien być znany najwcześniej w okolicach września 2024 r., a co za tym idzie, podatnikom zostanie niewiele czasu na przygotowanie się do nowej rzeczywistości i ocenę, w jakim zakresie te zmiany wpłyną na obecne rozliczenia na gruncie PON.

Tym samym, proponujemy już na tym etapie zidentyfikować najważniejsze zmiany, które mogą mieć wpływ na działalność spółki, oszacować ich wpływ na rozliczenia na gruncie PON i uważnie śledzić przebieg prac legislacyjnych w tym zakresie. Warto również dokonać przeglądu uzyskanych interpretacji podatkowych i ocenić, czy po wejściu w życie zmian w PON te interpretacje nadal będą chronić wnioskodawców.