Od 1 października 2022 r. zamawiający mogą potrącać kary umowne z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jeżeli podstawę do ich naliczenia stanowiły zdarzenia powstałe do dnia 31 grudnia 2020 r.

Szerokim echem odbiła się już informacja o wejściu w życie (w zasadzie bez vacatio legis) ustawy uchylającej art. 15r¹ tzw. Specustawy COVID-19. Przepis ten, przez ubiegłe ponad dwa lata, zakazywał zamawiającym potrącania kar umownych z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzenia zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono karę umowną, nastąpiło w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Art. 15r¹ tzw. Specustawy Covid-19 został uchylony pomimo, iż stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał (i nadal obowiązuje).

Przepisy przejściowe ustawy uchylającej art. 15r¹, wprowadziły odroczenie w czasie możliwości potrącania kar umownych lub zaspokajania kar umownych z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, w zależności od tego, kiedy wystąpiło zdarzenie stanowiące postawę do jej naliczenia.

I tak, w przypadku roszczeń, które dotyczyły zdarzeń powstałych:

• do dnia 31 grudnia 2020 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 października 2022 r.;
• w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – potrącenie kar umownych możliwe będzie od 1 stycznia 2023 r.,
• w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 24 sierpnia 2022 r. – potrącenie kar umownych będzie możliwe od 1 kwietnia 2023 r.

Warunkiem skorzystania z odroczenia potrącania kar umownych odpowiednio do 1 stycznia 2023 r. oraz 1 kwietnia 2023 r. jest przedłużenie ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy, w terminie 14 dni przed upływem jego ważności, w przypadku, jeżeli upływ ważności ma nastąpić odpowiednio do dnia 13 stycznia 2023 r. oraz do dnia 13 kwietnia 2023 r.

Ważne jest zatem, aby na bieżąco monitorować termin ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz przedłużać jego ważność z odpowiednim wyprzedzeniem.