Na stronach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji pojawiły się pierwsze decyzje o wpisie na listę osób fizycznych i podmiotów, wobec których zastosowane zostaną szczególne środki ograniczające (sankcje). Wpisy na listę sankcyjną i związane z nimi ograniczenia obowiązują od 27 kwietnia 2022 r.

Krajowa lista sankcyjna powstała w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego („Ustawa”), o której pisaliśmy tutaj.

Lista zawiera aktualnie 15 osób fizycznych oraz 35 podmiotów, co do których stwierdzono m.in., że mają „bliskie powiązania z prezydentem Rosji W. Putinem” lub objęcie ich sankcjami ”przyczyni się do zmniejszenia przychodów powiązanych z nimi podmiotów – co pośrednio wpłynie na zmniejszenie przychodów budżetu Federacji Rosyjskiej, z którego finansowana jest agresja przeciwko Ukrainie”. Na liście znaleźli się w szczególności:

• Grupa Gazprom;
• Jewgienij Kaspierski i grupa Kaspersky;
• Grupa Go Sport Polska;
• Tatiana Bakalczuk i grupa Wildberries;
• Aleksiej Mordaszow i grupa Severstal;
• Wiaczesław Kantor i grupa ACRON;
• Grupa SUEK.

Pełna lista podmiotów sankcjonowanych jest dostępna tutaj.

W stosunku do większości podmiotów, orzeczono o zastosowaniu środków ograniczających w postaci:

• zamrożenia wszystkich środków finansowych i zasobów gospodarczych;
• zakazu udostępniania podmiotowi – bezpośrednio lub pośrednio – jakichkolwiek środków finansowych lub zasobów gospodarczych;
• zakazu świadomego i umyślnego udziału w działaniach, których celem jest obejście ww. zakazów;
• wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu;
• w przypadku osób fizycznych: wpis do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.

W przypadku podmiotów figurujących już na liście sankcyjnej Unii Europejskiej, sankcje krajowe obejmują wyłącznie środki niezastosowane wobec nich dotychczas na poziomie unijnym.

Za naruszenie środków ograniczających wobec podmiotów ujętych na liście Ustawa przewiduje pieniężne kary administracyjne w wysokości do 20 milionów złotych oraz, w płaszczyźnie odpowiedzialności karnej, pozbawienie wolności na czas nie krótszy niż 3 lata.

Lektura uzasadnień poszczególnych wpisów wskazuje, że istotnym czynnikiem służącym identyfikacji podmiotów powiązanych gospodarczo lub finansowo z osobami uznanymi za wspierające działania Rosji był status np. sankcjonowanego oligarchy jako beneficjenta rzeczywistego w danym podmiocie. Podejście to wydaje się szersze w stosunku do kryteriów wynikających z dobrych praktyk na poziomie unijnym i może być istotną wskazówką w interpretacji innych sfomułowań ustawowych, takich, jak niedozwolone „udostępnianie pośrednio środków finansowych” podmiotowi sankcjonowanemu. W związku z tym, zalecana jest staranność w doborze kontrahentów i ich weryfikacja z perspektywy m.in. struktury własnościowej w oparciu o dane z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.