Od 1 stycznia 2021 r. obowiązują nowe przepisy w zakresie cen transferowych dotyczące transakcji z podmiotami z tzw. rajów podatkowych.

Pod warunkiem przekroczenia odpowiednich progów dokumentacyjnych, do sporządzenia dokumentacji cen transferowych zobowiązani są:

• podatnicy zawierający transakcje z podmiotami powiązanymi i podmiotami z tzw. rajów podatkowych
• podatnicy zawierający transakcje z innymi podmiotami, jeśli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium rajów podatkowych.

Ponadto, istnieje domniemanie, że rzeczywisty właściciel ma siedzibę w raju podatkowym, jeżeli druga strona transakcji zawieranej przez polskiego podatnika dokonuje jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego. Przy ustalaniu tych okoliczności należy dochować należytej staranności.

Wątpliwości dotyczącego nowego obowiązku dokumentowania transakcji

Znowelizowane przepisy obejmują swoim zakresem zarówno transakcje stanowiące dla podatnika koszt, jak i przychód, i budzą wiele wątpliwości. W szczególności niejasne jest, jakie kroki należy podjąć, by dochować należytej staranności w zakresie identyfikacji, a także czy za rzeczywistego właściciela w danej transakcji należy uznać podmiot z raju podatkowego. Jest to szczególnie trudne w świetle wprowadzonego domniemania, które oznacza, że jakiekolwiek transakcje z rajami podatkowymi zawierane przez kontrahenta polskiego podmiotu mogą determinować obowiązek dokumentacyjny w Polsce.

W praktyce, w świetle tych przepisów, polski podatnik może być zobowiązany, aby dokumentować i uzasadniać rynkowość i cel ekonomiczny każdej transakcji (powyżej 500 tysięcy zł) zawartej z jakimkolwiek podmiotem, który poza relacjami z tym podatnikiem, np. kupuje towary z Hong Kongu, nawet jeżeli nie ma to żadnego związku z transakcją z polskim podatnikiem.

Projekt objaśnień MF dotyczący transakcji z rajami podatkowymi

5 marca Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień dotyczących domniemania oraz należytej staranności w kontekście transakcji z rajami podatkowymi. Niestety projekt nie jest wyczerpujący. W ramach propozycji wywiązania się z wymogu należytej staranności Ministerstwo Finansów ograniczyło się do wskazania, że wystarczy posiadanie oświadczenia kontrahenta o niedokonywaniu rozliczeń z podmiotami z „rajów podatkowych”. Oświadczenie miałoby dotyczyć rozliczeń drugiej strony w roku podatkowym, zatem zdaniem MF należy je uzyskać ex post, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnika.

Nie wskazano jednak m.in. jak wykazać, że pomimo dokonywania takich rozliczeń rzeczywisty właściciel nie jest podmiotem z raju, np. czy wystarczy wskazać podmiot, który jest rzeczywistym właścicielem (np. uzyskać odpowiednie oświadczenie w tym zakresie), czy też konieczne jest analizowanie transakcji, jaką zawiera kontrahent z podmiotem z raju i wykazanie, że nie wiąże się ona z transferem środków z płatności dokonanej przez polskiego podatnika. Ma to znaczenie w szczególności w świetle faktu, iż polski podmiot może nie mieć podstaw ani możliwości uzyskania od niepowiązanego kontrahenta szczegółowych informacji o transakcjach zawieranych z podmiotami z rajów podatkowych, pozwalających na obalenie domniemania.

Dodatkowo objaśnienia wskazują, że uzyskanie takiego oświadczenia nie jest wystarczające w relacjach z podmiotami powiązanymi – w tej sytuacji w celu obalenia domniemania podatnik powinien, zdaniem MF, dokonać weryfikacji innych dokumentów, takich jak raport CbC, dokumentacja cen transferowych, sprawozdanie finansowe (niezależnie od obowiązków wynikających z przepisów o dokumentowaniu transakcji z podmiotami powiązanymi, gdzie progi dokumentacyjne są wyższe).

Konsultacje podatkowe nowych wytycznych MF

Do 20 kwietnia 2021 r. można zgłaszać propozycje opinii, wniosków i uwag do projektu w ramach konsultacji podatkowych. W ramach konsultacji nasz zespół przekaże swoje uwagi do projektu.